Ukończenie studiów prawniczych otwiera przed absolwentami niezwykle szerokie perspektywy zawodowe. Kierunek ten kształci nie tylko w zakresie znajomości prawa, ale również rozwija umiejętności analitycznego myślenia, argumentacji i rozwiązywania problemów prawnych, co sprawia, że jego absolwenci są cenieni w wielu sektorach gospodarki. Osoby po takich studiach mogą znaleźć zatrudnienie w instytucjach finansowych, firmach doradczych, działach podatkowych czy administracji publicznej. Jednak dla wielu szczególnie atrakcyjną ścieżką pozostaje wykonywanie tzw. „zawodu togowego”, czyli m.in. zawodu adwokata. Warto jednak podkreślić, że aby świeżo upieczony absolwent studiów prawniczych mógł wykonywać taki zawód, koniecznym będzie ukończenie aplikacji adwokackiej. W niniejszym artykule chciałbym przybliżyć, jak wygląda proces kompletowania dokumentów na egzamin wstępny na aplikację, jego przebieg oraz podzielić się kilkoma radami i spostrzeżeniami na podstawie własnego doświadczenia.

Ogłoszenie o egzaminie wstępnym na aplikację adwokacką i wymogi formalne

Aby przystąpić do egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką, kandydat musi spełnić określone wymogi formalne. Podstawowym z nich jest ukończenie wyższych studiów prawniczych i uzyskanie tytułu magistra prawa w Polsce lub posiadanie równoważnego dyplomu zagranicznego uznanego w Rzeczypospolitej Polskiej. Osoba ubiegająca się o przyjęcie na aplikację powinna ponadto korzystać z pełni praw publicznych, posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz odznaczać się nieskazitelnym charakterem, co oznacza, że swoim dotychczasowym postępowaniem daje rękojmię należytego wykonywania zawodu adwokata. Dodatkowe wymogi określane są w ogłoszeniu Ministra Sprawiedliwości o egzaminie wstępnym, które publikowane jest corocznie w okolicach maja, na stronie internetowej resortu. W ogłoszeniu tym podawane są wszystkie kluczowe informacje dotyczące terminu i miejsca przeprowadzenia egzaminu, wykazu wymaganych dokumentów, sposobu ich złożenia oraz wysokości opłaty egzaminacyjnej wraz z numerem rachunku bankowego, na który należy jej dokonać. W ogłoszeniu wskazany jest również termin, do którego należy dopełnić wszelkich formalności. W tym miejscu zatrzymajmy się na powyższych informacjach, bowiem są one kluczowe do przystąpienia do egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką. Przede wszystkim kandydat musi złożyć wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką. Gotowy wzór wniosku można znaleźć na stronie internetowej Okręgowej Rady Adwokackiej, w zakładce aplikacja. Do wniosku należy dołączyć:

dowód uiszczenia opłaty za egzamin wstępny;
dokument potwierdzający ukończenie studiów;
życiorys;
kwestionariusz osobowy;
trzy sztuki zdjęć formatu legitymacyjnego.

Dodatkowo należy dołączyć podpisany dokument informacyjny o zgodzie na przetwarzanie danych osobowych w związku z przystąpieniem do egzaminu. Kandydaci powinni dokładnie zapoznać się z treścią ogłoszenia, ponieważ stanowi ono oficjalne źródło informacji regulujące cały proces rekrutacji. Jednocześnie kandydat powinien śledzić stronę internetową właściwej dla miejsca przystąpienia do egzaminu Okręgowej Rady Adwokackiej, gdzie również publikowane są wszystkie istotne informację. Po spełnieniu wymogów formalnych, kandydat może przystąpić do egzaminu wstępnego.

Dzień egzaminu

Dzień egzaminu bez wątpienia jest dla większości kandydatów wyjątkowo stresujący. Warto jednak pamiętać, że nadmierne napięcie i niepotrzebne emocje mogą jedynie utrudnić koncentrację. Dlatego odradzam przyjeżdżać na miejsce egzaminu ze zbyt dużym wyprzedzeniem. Z mojego doświadczenia wynika, że przed wejściem do sali egzaminacyjnej często tworzą się długie kolejki, w których wielu zdających głośno dzieli się swoimi obawami, powtarzając, że na pewno nie zdadzą albo niczego nie pamiętają. Tego rodzaju rozmowy jedynie potęgują stres i wprowadzają niepotrzebnie nerwową atmosferę. Warto więc zachować spokój, skoncentrować się na sobie i unikać takich dyskusji tuż przed rozpoczęciem testu.

Wchodzimy na salę egzaminacyjną i co wtedy?

Po wejściu na salę egzaminacyjną musisz w niej pozostać do momentu zakończenia egzaminu – nie ma możliwości jej opuszczenia, nawet na krótki czas. W związku z tym dobrze jest wcześniej upewnić się, że wzięliśmy ze sobą wszystkie potrzebne rzeczy, w szczególności długopisy. Przed rozpoczęciem egzaminu komisja weryfikuje tożsamość kandydatów – każdy uczestnik okazuje dokument potwierdzający jego dane osobowe, podpisuje się na liście obecności, a następnie udaje się do odpowiedniego stolika, przy którym będzie zdawał egzamin. Kandydat podczas egzaminu powinien otrzymać dwie koperty – jedna z kodem kandydata, druga z arkuszem egzaminacyjnym. Koperty te przyszli aplikanci mogą otworzyć dopiero w momencie wyraźnie wskazanym przez przewodniczącego komisji. Cała procedura ma na celu zapewnienie pełnej anonimowości i bezstronności w trakcie oceny wyników. Podczas egzaminu zabronione jest korzystanie z jakichkolwiek pomocy naukowych, takich jak komentarze do ustaw, podręczniki, notatki czy urządzenia elektroniczne. Niedozwolone jest również używanie telefonów komórkowych lub jakichkolwiek innych urządzeń służących do komunikacji. Kandydaci mogą mieć przy sobie jedynie długopis oraz wodę. Co istotne i o czym należy bezwzględnie pamiętać to, że podczas egzaminu odpowiedzi należy zaznaczać na specjalnej karcie odpowiedzi, na której naniesione odpowiedzi są wyłącznie brana pod uwagę przy ocenie końcowej egzaminu wstępnego. Można co prawda robić dodatkowe notatki lub zaznaczać odpowiedzi w arkuszu egzaminacyjnym, jednak wyłącznie te odpowiedzi, które zostaną prawidłowo przeniesione na kartę odpowiedzi, będą uznane za wiążące. Przez prawidłowe przeniesienie odpowiedzi na kartę należy rozumieć zaznaczenie ich zgodnie z poleceniami komisji egzaminacyjnej lub z instrukcją dołączoną do arkusza egzaminacyjnego. W moim przypadku polegało to na postawieniu znaku „X” w odpowiedniej rubryce, co było jednoznaczne z wyborem danej odpowiedzi. Należy pamiętać, aby nie dokonywać na karcie odpowiedzi żadnych skreśleń, poprawek ani dopisków informujących, że prawidłowa odpowiedź jest inna niż ta zaznaczona. Tego typu adnotacje nie będą brane pod uwagę przy sprawdzaniu testu. W sytuacji, gdy komisja nie będzie mogła jednoznacznie ustalić, którą odpowiedź kandydat ostatecznie wskazał, pytanie zostanie uznane za błędne, a uczestnik nie otrzyma za nie punktu. Warto więc pamiętać o systematycznym i dokładnym przenoszeniu zaznaczeń, aby uniknąć sytuacji, w której poprawne rozwiązania pozostaną jedynie w arkuszu, a nie na oficjalnej karcie.

Jak wygląda arkusz egzaminacyjny i przebieg egzaminu

Sam egzamin wstępny ma charakter testowy i odbywa się jednocześnie w całym kraju, zazwyczaj w ostatnią sobotę września. Arkusz składa się ze 150 pytań jednokrotnego wyboru, z których każde zawiera trzy możliwe odpowiedzi. Zakres tematyczny obejmuje najważniejsze dziedziny prawa, w tym prawo konstytucyjne, cywilne, karne, administracyjne, handlowe, pracy, a także przepisy dotyczące ustroju sądów, organizacji zawodów prawniczych i wiele innych. Pytania egzaminacyjne przygotowuje specjalna komisja powołana przez Ministra Sprawiedliwości, a ich treść jest co roku opracowywana w oparciu o aktualne przepisy. Aby uzyskać wynik pozytywny i zostać przyjętym na aplikację, należy odpowiedzieć poprawnie na co najmniej 100 z 150 pytań testowych. Ostateczny wynik egzaminu decyduje o przyjęciu na aplikację – nie przewiduje się drugiego etapu egzaminu ani rozmowy kwalifikacyjnej, co oznacza, że o sukcesie kandydata decyduje wyłącznie poziom jego wiedzy merytorycznej i odpowiednie przygotowanie do egzaminu.

Wyniki egzaminu

Ogłoszenie wyników egzaminu wstępnego na aplikację adwokacką następuje niezależnie w poszczególnych Okręgowych Radach Adwokackich. Oznacza to, że termin publikacji może się różnić w zależności od miejsca, w którym kandydat przystępował do egzaminu. Na szybkość ogłoszenia wyników wpływ mają przede wszystkim takie czynniki, jak liczba osób zdających w danym okręgu oraz wielkość i możliwości organizacyjne konkretnej Rady. Przykładowo, w mniejszych Radach takich jak np. znajdującej się w Kielcach, wyniki mogą zostać opublikowane już po kilku godzinach od zakończenia egzaminu, natomiast w Warszawie, proces ten może potrwać nawet do kilku dni. Wyniki egzaminu publikowane są na stronie internetowej właściwej Okręgowej Rady Adwokackiej, w której kandydat przystępował do egzaminu. Ponadto, warto śledzić grupy w mediach społecznościowych, na których pojawiają się informację o opublikowaniu wyników. Podkreślić również należy, że egzamin wstępny na aplikację adwokacką jest przeprowadzany raz w roku. W przypadku gdy kandydat nie dopełni wymogów formalnych bądź otrzyma wynik negatywny z egzaminu, wówczas może do niego podejść dopiero w kolejnym roku. Przez wynik negatywny należy rozumieć osiągnięcie 99 punktów lub mniej.

Czynności po egzaminie

Uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu wstępnego to dopiero pierwszy krok na drodze do rozpoczęcia aplikacji adwokackiej. Kandydat, który zdał egzamin, powinien złożyć wniosek o wpis na listę aplikantów adwokackich prowadzoną przez właściwą Okręgową Radę Adwokacką, w której przystępował do egzaminu. Wniosek ten należy złożyć w terminie określonym przez właściwą Okręgową Radę Adwokacką, zazwyczaj jest to 14 dni. Przegapienie tego terminu uniemożliwi rozpoczęcie aplikacji adwokackiej, dlatego śledzenie strony internetowej jest tak istotne. Do wniosku trzeba dołączyć m.in. odpis dyplomu ukończenia studiów prawniczych, aktualną informację o niekaralności, oświadczenie o korzystaniu z pełni praw publicznych i posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz oświadczenie, że przeciwko kandydatowi nie toczyło i nie toczy się żadne postępowanie karne i/lub dyscyplinarne. Wzór takiego wniosku także jest dostępny na stronie Okręgowej Rady Adwokackiej. Ponadto należy złożyć wniosek o wyrobienie legitymacji aplikanta adwokackiej. Do takiego wniosku należy dołączyć aktualne zdjęcie. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku Rada Adwokacka podejmuje uchwałę o wpisie na listę aplikantów adwokackich. Aplikanta czekać będzie również ślubowanie, które np. w Warszawie odbywa się standardowo w grudniu. Sama aplikacja rozpoczyna się w styczniu i trwa trzy lata, obejmując zarówno zajęcia teoretyczne jak i praktyki zawodowe w sądach czy w prokuraturze.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że przedstawione powyżej informacje oraz osobiste spostrzeżenia okażą się przydatne dla wszystkich osób planujących rozpocząć swoją przygodę z aplikacją adwokacką. Egzamin wstępny i sam proces rekrutacji mogą wydawać się stresujące, jednak odpowiednie przygotowanie i znajomość procedur znacząco zwiększają szanse na powodzenie. Wierzę, że taka forma przekazu łącząca praktyczne wskazówki z doświadczeniami, przypadnie do gustu przyszłym aplikantom i pomoże lepiej zrozumieć, jak wygląda ten etap drogi zawodowej. W kolejnych artykułach będę chciał przybliżyć Wam kolejne zagadnienia związane z aplikacją adwokacką. Opowiem m.in. o tym, jak przebiega ślubowanie aplikantów, jak wyglądają zajęcia (ich forma, miejsce, częstotliwość i godziny), egzaminy oraz kolokwia w trakcie aplikacji. Nie zabraknie również praktycznych informacji o tym, skąd warto czerpać materiały do nauki, a także jakie programy prawnicze mogą okazać się najbardziej pomocne.

Apl. Adw. Aleksander Włazałek, Kancelaria Ungier Gliniewicz i Wspólnicy.

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej. W przypadku wątpliwości co do swoich uprawnień lub co do dalszego postępowania pamiętaj, że warto skonsultować się z zawodowym prawnikiem. Zapraszamy do kontaktu pod adresem email: kancelaria@ugwlaw.pl.