Możliwość wstrzymania przez sąd obowiązku spłaty rat kredytu na czas toczącego się postępowania w sprawach dotyczących umów kredytu indeksowanych lub denominowanych do franka szwajcarskiego

Statystyka spraw wpływających do sądów w Polsce wskazuje, że coraz więcej osób, które zawierały umowy kredytu indeksowanego (lub denominowanego) do franka szwajcarskiego, kieruje sprawy na drogę postępowania sądowego. Sprawy te zmierzają do unieważnienia zawartych umów lub stwierdzenia bezskuteczności niektórych ich postanowień. Powództwa te skutkować mogą zasądzeniem od banku na rzecz kredytobiorcy kwot, które wskutek pozytywnego rozstrzygnięcia stanowią świadczenie nienależne na rzecz banku, które podlegać będzie zwrotowi.

Z racji rosnącej liczby spraw na wokandach sądowych, rozpoznanie sprawy może trwać nawet kilka lat. W tym czasie kredytobiorca dalej spłaca raty kredytu. Rosnący ostatnio kurs CHF powoduje zwiększenie wysokości miesięcznej raty kredytu. Kredytobiorca, który skierował sprawę do sądu, nie pozostaje jednak w takiej sytuacji pozbawiony możliwości działania.

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: „k.p.c.”) przyznają możliwość żądania udzielenia zabezpieczenia przez sąd. W sprawach związanych z umowami kredytu indeksowanego lub denominowanego do CHF, skutkiem pozytywnego rozstrzygnięcia sprawy jest m.in. unieważnienie umowy. W takim wypadku kredytobiorca zobowiązany jest jedynie do zwrotu tego, co od banku otrzymał, a więc obowiązek ten ograniczony jest co do zasady tylko do wysokości kapitału – do kwoty, jaką kredytobiorca otrzymał od banku. Bardzo często po kilkunastu latach spłaty, kredytobiorca spłaca całą równowartość otrzymanego kapitału albo zbliża się do tej kwoty. Często również bywa tak, że kapitał został nie tylko spłacony, ale kredytobiorca wpłacił na rzecz banku znacznie wyższą kwotę – prawidłowa umowa kredytu przewiduje bowiem, że kredytobiorca spłaca również odsetki od kapitału, w związku z czym kwota spłacanego kredytu jest oczywiście wyższa. Taka sytuacja ma jednak miejsce tylko przy prawidłowej umowie – w przypadku umowy zawierającej klauzule niedozwolone, która jest nieważna, ewentualna spłata ogranicza się bowiem tylko i wyłącznie do kapitału.

W związku z powyższym przez cały czas trwania postępowania sądowego może dochodzić do sytuacji, w której kredytobiorca powiększa wręcz kwotę nienależnego (bo wpłacanego na podstawie nieważnej umowy) świadczenia uiszczanego na rzecz banku.

W takiej sytuacji sąd może, w oparciu o art. 755 §1 pkt 1) k.p.c., zabezpieczyć roszczenia kredytobiorcy na czas trwania postępowania w ten sposób, że wstrzyma obowiązek dokonywania przez kredytobiorcę spłat rat kredytu do czasu uprawomocnienia się wyroku w sprawie. Tak udzielone zabezpieczenie nakazuje bankowi powstrzymanie się od pobierania od kredytobiorcy kolejnych rat kredytu. Mając na uwadze, że na chwilę wydania przez sąd postanowienia o zabezpieczeniu nie mamy jeszcze stwierdzonej nieważności umowy (tj. umowa ta dalej obowiązuje) istotnym jest, aby udzielone zabezpieczenie oprócz wstrzymania spłaty rat kredytu, zawierało dodatkowo zakaz wypowiedzenia umowy kredytu oraz zakaz przekazania przez bank informacji o braku płatności rat do Biura Informacji Kredytowej oraz do biur informacji gospodarczej.

Oprócz powyższego sposobu zabezpieczenia, istnieje również możliwość zabezpieczenia zwrotu dochodzonej od banku kwoty. W sprawach, w których kredytobiorcy przysługuje roszczenie o zwrot wpłaconych kwot na rzecz banku, możliwe jest bowiem zabezpieczenie roszczenia poprzez zajęcie tej kwoty na rachunku banku. Takie zabezpieczenie będzie uzasadnione w szczególności w sytuacji, kiedy sytuacja finansowa pozwanego banku w przyszłości jest niepewna, co pozwoli dodatkowo przeciwdziałać sytuacji, w której bank nie posiadałby wystarczającej ilości środków do zaspokojenia roszczenia kredytobiorcy.

Należy pamiętać, że sąd nie udziela zabezpieczenia z urzędu w tego rodzaju sprawach. Konieczny jest wniosek kredytobiorcy, który może być złożony razem z pozwem (wówczas nie podlega dodatkowej opłacie) lub już po złożeniu powództwa w sprawie (wówczas podlega opłacie w wysokości 100 złotych).

Obecnie statystyka sądowa wskazuje, że sądy coraz częściej przychylają się do wniosków kredytobiorców o udzielenie zabezpieczenia dochodzonych przez nich roszczeń. Złożenie wniosku o zabezpieczenie ma tutaj dwojaki aspekt – z jednej strony pozwala odciążyć kredytobiorcę z ponoszenia kolejnych rat kredytu jeszcze przed wydaniem wyroku, z drugiej – pozwala poznać wstępne stanowisko sądu co do zasadności roszczenia kredytobiorcy.

Jak widać osoby, które zaciągnęły kredyty indeksowane lub denominowane do CHF nie pozostają bez możliwości obrony swoich praw, a dzięki możliwości wystąpienia do sądu o udzielenie zabezpieczenia, mogą już na wczesnym etapie postępowania odciążyć się z obowiązku spłacania kolejnych rat kredytu.

 

Jacek Drwięga, Adwokat w Kancelarii Ungier Gliniewicz i Wspólnicy

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej. W przypadku wątpliwości co do swoich uprawnień lub co do dalszego postępowania pamiętaj, że warto skonsultować się z zawodowym prawnikiem.

Copyright © 2015-2018 | Kancelaria Ungier Gliniewicz i Wspólnicy sp. k. | All Rights Reserved