Prawo osoby skazanej do widzenia z rodziną oraz innymi osobami

UWAGI OGÓLNE 

Nie można zapominać, że osoba skazana, osadzona w zakładzie karnym celem wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności pozostaje obywatelem posiadającym swoje prawa oraz obowiązki. Jednym z najważniejszych praw takiej osoby jest prawo do utrzymywania więzi z rodziną i innymi osobami bliskimi.

KTO MOŻE ODWIEDZIĆ OSOBĘ SKAZANĄ?

Z treści art. 105 §1 k.k.w. wynika, że skazanemu należy umożliwiać utrzymywanie więzi przede wszystkim z rodziną i innymi osobami bliskimi m. in. przez zorganizowanie widzenia. Ustawodawca nie zdecydował się w tym przypadku na skonkretyzowanie osób mogących wziąć udział w widzeniu z osobą skazaną. Katalog ten należy uznać zatem za otwarty, uzależniony od indywidualnego przypadku.

Pojęcia rodziny i innych osób bliskich nie należy utożsamiać z pojęciem osoby najbliższej zdefiniowanej w treści art. 115 §11 k.k., zgodnie z którym za osobę najbliższą uważani są: małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Krąg osób bliskich ujęty przez ustawodawcę w treści wskazanego powyżej art. 105 §1 k.k.w. jest znacznie szerszy od definicji wynikającej z art. 115 §11 k.k. O bliskości w tym kontekście decyduje nie enumeratywnie wskazana przez ustawodawcę liczba osób, lecz sytuacja faktyczna każdego konkretnego przypadku.

Warto w tym miejscu wskazać, że oprócz uprawnienia do widzenia z rodziną oraz osobami bliskimi, skazany ma również możliwość widzenia z innymi osobami. W takim przypadku należy jednak pamiętać, że zgodnie z treścią art. 105a §4 k.k.w powyższe odbyć się może za odpowiednim zezwoleniem dyrektora właściwego zakładu karnego. W przypadku rodziny skazanego oraz osób bliskich nie ma potrzeby uzyskiwania uprzedniej zgody dyrektora właściwego zakładu karnego na odbycie widzenia.

Ponadto, osoba osadzona ma również prawo do kontaktu ze swoim obrońcą lub pełnomocnikiem w osobie adwokata lub radcy prawnego – w takim wypadku przeprowadzenie widzenia również nie wymaga uzyskania uprzedniej zgody.

ZASADY WIDZENIA Z OSOBĄ SKAZANĄ

Szczegółowe warunki i zasady odbywania widzeń, dyrektor właściwego zakładu karnego podaje do wiadomości w formie ogłoszenia, w miejscu dostępnym dla osób odwiedzających.

Widzenie z osobą skazaną trwa 60 minut. Liczba przysługujących osobie skazanej widzeń zależna jest od rodzaju zakładu karnego, w którym została ona osadzona. W przypadku zakładu karnego typu otwartego, skazany może korzystać z nieograniczonej liczby widzeń. Co do zasady w tym samym dniu skazanemu udziela się tylko jednego widzenia. Wyjątkiem od powyższego jest:

  • widzenie w zakładzie karnym typu zamkniętego, w którym skazani mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu, a za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą wykorzystać je jednorazowo (art. 90 pkt 6 k.k.w.);
  • widzenie w zakładzie karnym typu półotwartego, w którym skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu, które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą być połączone (art. 91 pkt 8 k.k.w.).

W widzeniu z osobą skazaną mogą uczestniczyć nie więcej niż dwie osoby pełnoletnie, chyba że dyrektor zakładu karnego – w uzasadnionych wypadkach – wyrazi zgodę na udział większej liczby osób. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że liczba osób niepełnoletnich nie podlega ograniczeniu, jednakże mogą one korzystać z widzeń z osobą skazaną jedynie pod opieką osób pełnoletnich.

Wskazać w tym miejscu należy, że skazani sprawujący stałą pieczę na dzieckiem do lat 15 – zgodnie z potrzebą do inicjowania, podtrzymywania i zacieśniania ich więzi uczuciowej z dziećmi, wywiązywania się z obowiązków alimentacyjnych oraz świadczenia pomocy materialnej dzieciom, a także współdziałania z placówkami opiekuńczo-wychowawczymi, w których te dzieci przebywają – mają prawo do dodatkowego widzenia z dziećmi. Powyższe odzwierciedla normę wskazaną w art. 9 ust. 3 przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 roku Konwencji o prawach dziecka, zgodnie z którym dziecko odseparowane od jednego lub obojga rodziców ma prawo do utrzymywania regularnych stosunków osobistych i bezpośrednich kontaktów z obojgiem rodziców, z wyjątkiem przypadków, gdy jest to sprzeczne z najlepiej pojętym interesem dziecka.

Widzenia odbywają się pod nadzorem funkcjonariusza, w sposób umożliwiający bezpośredni kontakt skazanego z osobą odwiedzającą, przy oddzielnym stoliku (za wyjątkiem zgłoszonego żądania osoby odwiedzającej do zorganizowania widzenia w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobą skazaną). Odbywa się ono we wspólnej dla wszystkich skazanych, przystosowanej do tego celu sali. W czasie widzenia zezwala się na spożywanie artykułów żywnościowych i napojów zakupionych przez odwiedzających na terenie zakładu karnego. Artykuły żywnościowe i napoje, które nie zostały spożyte w czasie widzenia, przekazuje się osobie odwiedzającej.

W sytuacji, w której widzenie ma się odbyć z osobą szczególnie niebezpieczną (tj. stwarzającą poważne zagrożenie społeczne lub poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu karnego), dyrektor zakładu karnego może uzależnić jego odbycie od spełnienia warunków zapewniających bezpieczeństwo. Widzenia te odbywają się w wyznaczonych miejscach oraz pod szczególnym dozorem, lub w formie uniemożliwiającej bezpośredni kontakt z osobą odwiedzającą.

Aktualna w obecnych czasach pozostaje kwestia warunków sanitarnych oraz zdrowotnych w zakładach karnych, związanych z rozprzestrzeniająca się epidemią koronawirusa (SARS-CoV-2) wywołująca chorobę zakaźną COVID-19. W odniesieniu do powyższego pamiętać należy, że w wypadkach uzasadnionych szczególnymi względami sanitarnymi lub zdrowotnymi albo poważnym zagrożeniem bezpieczeństwa zakładu karnego, dyrektor takiego zakładu może na czas określony wstrzymać lub ograniczyć udzielanie widzeń.

 PODSUMOWANIE

Widzenie z osobą skazaną, osadzoną w zakładzie karnym może się odbyć przy zachowaniu ściśle określonych zasad. Możliwość ta jest warunkiem humanitarnego wykonywania kary pozbawienia wolności, jak również stanowi odzwierciedlenie prawa osoby skazanej do kontaktu ze światem zewnętrznym oraz do utrzymania więzi z rodziną. Pamiętać przy tym należy, że w razie naruszenia przez skazanego lub osobę go odwiedzającą ustalonych zasad odbywania widzenia, może być ono przerwane lub zakończone przed czasem.

 

Bartłomiej Ambrożek, Adwokat w Kancelarii Ungier Gliniewicz i Wspólnicy

Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej. W przypadku wątpliwości co do swoich uprawnień lub co do dalszego postępowania pamiętaj, że warto skonsultować się z zawodowym prawnikiem. Zapraszamy do kontaktu pod adresem email: kancelaria@ugwlaw.pl

Copyright © 2015-2018 | Kancelaria Ungier Gliniewicz i Wspólnicy sp. k. | All Rights Reserved