Jak złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa?

Aby zainicjować wszczęcie postępowania karnego przeciwko sprawcy przestępstwa konieczne jest poinformowanie o jego popełnieniu organów ścigania tj. Policji lub prokuratury. Wyjątkiem są przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego, które wszczyna się na podstawie prywatnego aktu oskarżenia bezpośrednio kierowanego do sądu. Więcej informacji o wniesieniu prywatnego aktu oskarżenia znajduję się w wpisie o tytule „Prywatny akt oskarżenia-jak należy go sporządzić?”

Kto może złożyć zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa?

Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego może złożyć każdy, w tym również osoba, która nie została nim bezpośrednio pokrzywdzona. Co więcej jak wynika z treści art. 304 § 2 k.p.k. każdy kto dowiedział się o przestępstwie ściganym z urzędu ma społeczny obowiązek poinformowania o tym prokuratora lub Policji.

W jakiej formie należy złożyć zawiadomienie o przestępstwie?

Obecnie ustawodawca przewidział dwie formy umożliwiające poinformowanie organów ścigania o dokonanym przestępstwie:

1. złożenie pisemnego zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa; oraz
2. złożenie zawiadomienia w formie ustnej do protokołu.

Zawiadomienie w formie pisemnej

Zawiadomienie pisemne może zostać sporządzone samodzielnie przez pokrzywdzonego lub z pomocą profesjonalnego pełnomocnika. Sporządzone pismo powinno spełniać wymagania pisma procesowego i zawierać wszystkie informacje pomocne organom ścigania do ustalenia i ujęcia sprawcy przestępstwa (jeżeli nie jest to osoba znana pokrzywdzonemu) oraz wszelkie okoliczności pozwalające na prawidłowe ustalenie jego przebiegu. Jednocześnie pokrzywdzony nie ma obowiązku wskazywania konkretnego artykułu Kodeksu karnego opisującego zarzucane sprawcy przestępstwo. Z pewnością jednak przy bardziej skomplikowanych sprawach przydatna może się okazać pomoc adwokata lub radcy prawnego specjalizującego się w sprawach z zakresu prawa karnego, którzy pomogą pokrzywdzonemu w dokładnym opisaniu wszystkich okoliczności, zwłaszcza w przypadku przestępstw, które wymagają wykazania wielu, niekoniecznie oczywistych przesłanek. Zawiadomienie musi zostać ponadto podpisane przez pokrzywdzonego i opatrzone datą.

Biorąc powyższe pod uwagę, w zawiadomieniu pisemnym należy zatem wskazać:

1. organ, do którego jest kierowane zawiadomienie wraz z podaniem jego adresu;
2. dane pokrzywdzonego wraz z adresem korespondencyjnym;
3. dane sprawcy, jeżeli jest znany, a jeżeli pokrzywdzony nie zna sprawcy, może dokonać opisu jego osoby, z podaniem znaków szczególnych oraz ubioru w chwili zdarzenia;
4. szczegółowy opis zdarzenia: kiedy doszło do popełnienia przestępstwa, gdzie zdarzenie miało miejsce, jaki był jego przebieg, czy w zdarzeniu uczestniczyły inne osoby, jakie są jego skutki;
5. dane świadków wraz z ich adresem do doręczeń lub numerem kontaktowym (jeżeli pokrzywdzony ma możliwość pozyskania danych świadków przestępstwa, którego padł ofiarą, powinien zebrać i przekazać organom ścigania dane ułatwiające ich wezwanie na przesłuchanie);
6. inne dowody wskazujące na popełnienie przestępstwa lub skutki jego popełnienia (w zależności od rodzaju popełnionego czynu zabronionego będą to np. dokumentacja medyczna z odbytego leczenia obrażeń odniesionych na skutek pobicia, zdjęcia skradzionego roweru, nagrania lub zrzuty z ekranu wiadomości tekstowych w przypadku uporczywego nękania, jeżeli przestępstwo dotyczy oszustwa gospodarczego mogą być to np. dokumenty, które świadczyć będą o dokonaniu wyłudzenia).

Gdzie złożyć pisemne zawiadomienie o przestępstwie?

Sporządzone pismo złożyć można osobiście w biurze podawczym prokuratury lub przesłać na właściwy adres za pośrednictwem Poczty Polskiej. Co do zasady postępowanie powinna prowadzić prokuratura właściwa ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa. W przypadku jednak nieprawidłowego złożenia zawiadomienia, prokurator ma obowiązek przeprowadzenia czynności niezbędnych dla zabezpieczenia śladów i dowodów, a następnie przekazać sprawę do prokuratury właściwej.

Złożenie zawiadomienia w formie ustnej do protokołu

Jeżeli z jakichś przyczyn złożenie pisemnego zawiadomienia nie jest możliwe lub pokrzywdzony nie chce skorzystać z tej formy może on udać się do najbliższej jednostki policji i złożyć ustne zawiadomienie do protokołu. Prowadzący sporządza wówczas wspólny protokół z zawiadomienia o przestępstwie oraz przesłuchania zawiadamiającego w charakterze świadka. Jeżeli zgłaszane przestępstwo stanowi czyn karalny ścigany na wniosek pokrzywdzonego w protokole znajdzie się informacja o złożeniu takiego wniosku oraz pouczeniu o konsekwencjach jego złożenia.

Należy pamiętać, że składając ustne zawiadomienie można przygotować i przedłożyć dowody pomocne do ustalenia okoliczności popełnienia przestępstwa lub poinformować prowadzącego przesłuchanie, że takie dowody zostaną złożone w terminie późniejszym.

Potwierdzenie złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa

Zgodnie z art. 304b k.p.k. na wniosek pokrzywdzonego składającego zawiadomienie o przestępstwie wydaje mu się potwierdzenie złożenia zawiadomienia, zawierające datę oraz miejsce jego przyjęcia, wskazanie organu przyjmującego wraz z danymi do kontaktu, sygnaturę sprawy, dane określające tożsamość pokrzywdzonego, czas i miejsce popełnienia czynu, którego dotyczy zawiadomienie, oraz zwięzły opis czynu i wyrządzonej szkody. O prawie tym należy pokrzywdzonego pouczyć.

Bez względu na formę w jakiej składane jest zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa pokrzywdzony musi pamiętać, że jako inicjator postępowania karnego powinien przedstawić organom ścigania wszelkie posiadane informacje, dzięki którym możliwe będzie ujęcie i skazanie sprawcy, a w przypadku niektórych przestępstw również uzyskanie naprawienia szkody.

Data publikacji: 22.01.2109